زرادخانه عظیم بمب‌های گلاید روسیه؛ چالش بزرگ پدافند اوکراین

به گزارش پارسینه و به نقل از intellinews،  از آنجا که این‌ها مهمات قدیمی جنگ جهانی دوم هستند که بیشتر شبیه بمب‌های گرانشی سقوط‌کننده‌اند تا موشک‌های کروز پروازی، متوقف کردنشان بسیار دشوار است. آن‌ها آنقدر سریع حرکت می‌کنند که سامانه‌های پدافند هوایی معمولی قادر به رهگیری‌شان نیستند.

بسیاری درباره کلاس جدید موشک‌های مافوق صوت روسیه که پوتین در سخنرانی وضعیت کشور در سال 2018 معرفی کرد نوشته‌اند. اما همانند اوکراین، روسیه نیز در بخش فناوری پایین نوآوری کرده است. با داشتن انبوهی از این بمب‌ها، کسی ایده نصب بال‌های ارزان و یک پروانه به همراه سامانه‌های هدایت UMPK (ماژول گلاید و اصلاح جهانی) را مطرح کرد تا زرادخانه‌ای عظیم از سلاح‌های کم‌هزینه اما مرگبار ساخته شود که اکنون نیروهای مسلح روسیه برای کوبیدن نیروهای اوکراینی از آن استفاده می‌کنند. یک موشک پیشرفته کینژال (Kh‑47M2) حدود 10 تا 15 میلیون دلار هزینه دارد؛ در حالی‌که یک بمب گلاید FAB 500 حداکثر 5000 دلار قیمت دارد. (در واقع، چون روسیه ذخایر زیادی از جنگ جهانی دوم دارد، عملاً برای کرملین رایگان است.)

این بمب‌ها بسیار عظیم هستند. بار یک پهپاد معمولی حدود 50 کیلوگرم مواد منفجره است. FAB 500 یکی از بمب‌های کوچک‌تر است که 180 تا 250 کیلوگرم مواد منفجره حمل می‌کند. بزرگ‌ترین بمب، FAB 3000، بیش از یک تن مواد منفجره دارد که می‌تواند یک بلوک آپارتمانی کامل را با یک ضربه نابود کند.

روسیه تعداد زیادی از این بمب‌ها را در اختیار دارد. اگرچه آمار رسمی وجود ندارد، اما داده‌های تولید دوران شوروی، تصاویر ماهواره‌ای و ارزیابی‌های اطلاعاتی غرب نشان می‌دهد که روسیه صدها هزار بمب هوایی چندمنظوره، از جمله ذخایر عظیمی از FAB-500ها دارد.

با این حال، به عنوان یک راه‌حل کم‌فناوری، بمب‌های گلاید FAB معایبی نیز دارند. آن‌ها باید از هوا پرتاب شوند و با برد 50 تا 100 کیلومتر، جنگنده‌های روسی مانند SU-30 و SU-34 را به‌طور خطرناکی به خط مقدم نزدیک می‌کنند و آن‌ها را در برابر موشک‌های سام اوکراینی آسیب‌پذیر می‌سازند. بیش از 250 فروند از این جت‌ها همچنان در خدمت هستند و سوخو هر سال چند ده فروند بدنه جایگزین تحویل می‌دهد.

نیروهای اوکراینی کاملاً در برابر بمب‌های گلاید ناتوان نیستند، اما چون نمی‌توانند خود بمب سقوط‌کننده را هدف قرار دهند، گزینه‌ها محدود به مختل کردن سامانه ناوبری ابتدایی در پرواز کوتاه، سرنگونی جت‌های پرتاب‌کننده، و هدف قرار دادن کارخانه‌های تولید جت‌های جایگزین در عمق روسیه است.

با این حال، راه‌حل جادویی وجود ندارد. اقدامات جنگ الکترونیک روسیه دائماً در حال تحول است. نیروی هوایی اوکراین محدود است و غرب تنها 12 فروند F-16 به آن داده که دست‌کم دو فروند نابود شده‌اند، بنابراین نبرد هوایی با ناوگان بیش از 250 جنگنده نسل پنجم روسیه ممکن نیست. اوکراین همچنین فاقد موشک‌های کروز قدرتمند دوربرد مانند تاماهاوک‌های آمریکایی است که بتوانند به تأسیسات تولید هوایی روسیه برسند.

اوکراین تولید پهپادهای کم‌هزینه خود را تقریباً دو برابر کرده و از 2.5 میلیون در سال گذشته به 4 میلیون در سال جاری رسانده است، طبق گفته ولودیمیر زلنسکی. اما روسیه با ارتقای بمب‌های گلاید پاسخ داده است. AFR اخیراً سامانه پیشرانه ملخی را با یک موتور جت کوچک جداشده از استفاده غیرنظامی جایگزین کرده که برد را به 200 کیلومتر دو برابر کرده است و تغییرات بیشتر تهدید می‌کند که کیف به‌زودی در برد بمب‌های گلاید قرار گیرد.

اولین واحدهای مجهز به موتور جت در سال 2024 آزمایش میدانی شدند و اکنون وارد چرخه عملیاتی شده‌اند. این جت‌ها بمب‌های گلاید را به موشک‌های کروز کم‌هزینه تبدیل می‌کنند، هرچند هنوز برد محدودی حدود 200 کیلومتر دارند.

طبق گزارش سرویس‌های اطلاعاتی اوکراین، انتظار می‌رود روسیه در سال 2025 حدود 120 هزار بمب هدایت‌شونده FAB برای استفاده فعال تولید کند و حدود 70 هزار پهپاد دوربرد، از جمله 30 هزار شاهد، بسازد.

بمب‌های گلاید از سال 2023 به‌طور گسترده استفاده شده‌اند. در حال حاضر روسیه ماهانه حدود 5000 بمب گلاید با اندازه‌های مختلف شلیک می‌کند. در نبرد پوکروفسک، نیروهای روسی تا 450 بمب گلاید در هفته بر یک بخش واحد انداختند و مواضع مستحکم اوکراینی‌ها را که ماه‌ها صرف ساختشان شده بود نابود کردند و زمینه نفوذ روسیه را فراهم کردند.

نیل هاور، روزنامه‌نگار کانادایی، توضیح داد: «بمب‌های گلاید واقعاً سلاحی ترسناک هستند.» او داستانی از اصابت بمب‌های گلاید 3000 کیلوگرمی به یک ساختمان مسکونی در کوستیانتینیوکا در شرق اوکراین را یادآوری کرد: «در یک لحظه کل ساختمان را با خاک یکسان کرد.»