ایران بر لبه‌ی عطش؛ هشدار درباره خشک‌شدن کامل سفره‌های زیرزمینی

به گزارش پارسینه به نقل از اطلاعات شدت خشکسالی اخیر در 57 سال گذشته بی‌سابقه بوده و اینک اغلب ذخایر آبهای روسطحی ایران به انتها رسیده‌اند.

سفره‌های زیرزمینی کشور نیز به دلیل برداشت بی‌رویه با خطر خشکی کامل روبرو هستند و وضعیت بحران آب در 70 درصد از پهنه کشور ایجاد شده است.

سازمان هواشناسی کشور برای دو هفته آینده در اغلب نقاط کشور، جوی پایدار پیش‌بینی کرده که معنای آن ادامه خشکی آسمان و تشدید بی‌آبی در شهرهای بزرگ است. این وضعیت با کاهش دمای هوا در روزهای آینده به افزایش آلاینده‌های جوی در شهرهای صنعتی منجر خواهد شد و بحران زیست محیطی را شدیدتر می کند.

بر اساس جدیدترین گزارش وزارت نیرو هم اینک حداکثر 33 درصد از حجم مخازن سدهای کشور پُرشدگی دارند و سطح آب در حداقل 11 سد بزرگ ایران به کف رسیده است، چند سد دیگر نیز ظرف دو هفته آینده کاملا خشک خواهند شد.

پیامد شش دوره خشکسالی متوالی که میانگین بارش‌های جوی ایران را به حداقل  57 سال گذشته کاهش داده و همچنین مصرف بیش از اندازه آب در شهرهای ایران باعث شده تا ظرف چند روز آینده با بزرگترین بحران زیست محیطی یک قرن گذشته روبرو باشیم. به گونه‌ای که رئیس‌جمهور پریروز اعتراف کرد بزودی ناچار به تخلیه تهران خواهیم شد.

این گزارش می‌افزاید هم‌اینک فقط 17 میلیارد و 210 میلیون مترمکعب آب در سدها باقی‌مانده که نسبت به 22 میلیارد و 920 میلیون مترمکعب در مدت مشابه سال گذشته، افتی معادل 25 درصد را نشان می‌دهد. این یعنی بیش از دو سوم ظرفیت سدهای کشور خالی است.

ورودی جریان آب به سدهای کشور نیز  ظرف 47 روز گذشته از شروع سال آبی جدید، فقط یک میلیارد و 350 میلیون مترمکعب بوده، رقمی که در مقایسه با 2 میلیارد و 190 میلیون مترمکعب سال قبل، 39 درصد کاهش دارد.

در همین بازه، خروجی سدها نیز با  افت 26 درصدی به 2 میلیارد و 790 میلیون مترمکعب رسیده که نشان از کمبود تأمین آب برای مصارف کشاورزی، صنعت و شرب دارد.

 آمارها حکایت از آن دارد که 28 استان از 31 استان کشور در وضعیت نامطلوب بارش و بحرانی قرار دارند. در 20 استان هیچ بارندگی معناداری ثبت نشده و در هشت استان باقی‌مانده، بارش‌ها به حدی محدود بوده که تأثیری بر ذخایر آبی نداشته‌اند. حتی در مناطق ساحلی شمال کشور که معمولا پربارش هستند، امسال با کاهش قابل ملاحظه بارش‌های جوی روبرو هستیم.

بر اساس آمار شرکت مدیریت منابع آب، میانگین بارش کشور از آغاز سال آبی جدید (اول مهر) تا کنون فقط 3.4 میلی‌متر بوده، در حالی که میانگین این شاخص در دوره بلندمدت 14.8 میلی‌متر و میزان بارش‌های  سال گذشته در همین زمان 14.5 میلی‌متر بود.

گزارش های رسمی و تصاویر دریافتی ثابت می‌کندسدهای مهم استان‌های تهران، اصفهان، قم، کرمان، خراسان رضوی و زنجان به حجم مرده نزدیک شده‌اند، حالتی که در آن آب به اندازه‌ای کم است که دیگر قابلیت خروج طبیعی یا استفاده عملیاتی ندارد.

گفتنی است که هفته گذشته، ایران کم‌بارش‌ترین دوره پاییزی در تاریخ 57 سال گذشته را تجربه کرد. این وضعیت اسفبار حداقل برای 2 هفته دیگر ادامه دارد و بحران مدیریت منابع موجود را   دشوارتر خواهد کرد.

 شدت خشکسالی در بزرگترین کانون جمعیتی ایران

در تهران و البرز که بیش از یک چهارم جمعیت ایران را  در خود جای داده اند،  نبض تأمین آب به کُندی می‌زند و شمارش معکوس برای یک فاجعه ملی شروع شده است.

محسن اردکانی مدیرعامل آب وفاضلاب استان تهران پریروز هشدار داد: منابع آبی پایتخت و شهرهای اطراف به وضعیت قرمز رسیده و ذخایر سدهای تامین‌کننده آب استان تهران هم‌اکنون در کمترین میزان 60‌سال اخیر قرار دارد.

وی گفت: از ابتدای سال آبی جدید، در تهران حتی یک قطره بارندگی رخ نداده، این در حالی است که در زمان مشابه سال گذشته 20 میلی‌متر و در دوره مشابه درازمدت به‌طور میانگین 30 میلی‌متر بارش در استان تهران ثبت شده است.

وی افزود: همه تلاش‌ها تاکنون بر این بوده است که به وضعیت بحران مطلق نرسیم، اما با ادامه روند فعلی به این سمت خواهیم رفت.

اردکانیان با  اشاره به تصمیمات جلسه اخیر ستاد مدیریت بحران که با حضور مقامات ارشد کشور برگزار شد، گفت: نهایت سعی خود را خواهیم کرد تا  تامین آب شرب مردم به خطر نیفتد و دچار قطع آب نشویم، حتی هفته قبل خط دوم انتقال آب سد طالقان به تهران را 

با نهایت ظرفیت ممکن بهره‌برداری کردیم. این خط به میزان پنج‌ مترمکعب‌برثانیه بخشی از آب مورد نیاز تهران را  تامین می‌کند، ضمن آنکه 16 مترمکعب بر ثانیه نیز از منابع زیرزمینی استحصال می‌شود اما نیاز آبی تهران 40 مترمکعب بر ثانیه است و با وجود بهره‌برداری از منابع یادشده و ظرفیت سایر سدها، هم‌اکنون حدود چهار تا پنج مترمکعب بر ثانیه ناترازی بین منابع و مصارف وجود دارد که برای روزهای آتی بسیار نگران کننده است.

اردکانیان ادامه داد: حتی اجرای طرح انتقال آب از سد لار به تهران را در دستور کار قرار داده‌ایم، اما این طرح‌ها، فقط تسکین موقت هستند.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران ادامه داد:  در چنین شرایطی راهی جز تشدید صرفه‌جویی‌های قبلی نداریم. قبلا از مردم درخواست کرده بودیم که میزان مصرف خود را 25 درصد کاهش دهند ولی اکنون تقاضا داریم که 10 درصد دیگر نیز در مصرف آب صرفه‌جویی‌کنند تا پاییز خشک فعلی را سپری کنیم.

خراسان رضوی در نوبت خشکی کامل

محمدعلی نعمت‌نژاد مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌رضوی هم دیروز  گفت: میزان بارندگی این استان از ابتدای مهر تاکنون نسبت به مدت مشابه پارسال 99.7 درصد کاهش دارد و تاکنون پاییز بدون بارشی پشت سر گذاشته‌ایم.

وی افزود: حجم بارندگی در سال آبی‌جاری تاکنون حدود نیم میلیمتر بوده است. از طرف دیگر هم اینک سدهای استان خراسان‌رضوی فقط 5 درصد آب دارند و با توجه به کاهش بارندگی، منابع زیرزمینی نیز در شرایط نامناسبی است.

ممنوعیت کشت پاییزه در اصفهان

خبرهای دریافتی از اصفهان نیز حاکیست منابع آبی این منطقه در شرف خشکی کامل قرار داد و به دستور دولت کشت پاییزه در این استان ممنوع شده است.

طبق جدیدترین آمار، هم اینک بالغ بر90 درصد حجم سدهای استان اصفهان خالیست و میزان بارش‌های دریافتی استان به ویژه در نواحی مرکزی و شرقی نسبت به پارسال حدود 100 درصد کمتر شده است.