درختان هم حرف می‌زنند، هشدار می‌دهند و حتی مادر می‌شوند!

به گزارش پارسینه  و به نقل از theguardian، مایک دیلجر، بوم‌شناس و مجری برنامه‌های طبیعت، چهار واقعیت شگفت‌انگیز درباره عملکرد درونی درختان را به اشتراک می‌گذارد؛ از توانایی آن‌ها در اشتراک منابع گرفته تا وجود شبکه‌های اجتماعی مخصوص خودشان.

وقتی کارل لینئوس، طبقه‌بند بزرگ قرن هجدهم، سیستم طبقه‌بندی جهان طبیعی را معرفی کرد، نخستین اقدامش تقسیم حیوانات و گیاهان به دو پادشاهی جداگانه بود؛ به دلیل تفاوت‌های آشکار میان آن‌ها. اما اگر کمی عمیق‌تر به دنیای دندرولوژی (مطالعه علمی درختان) نگاه کنیم، درمی‌یابیم که ما با درختان محبوبمان اشتراکات بسیار بیشتری داریم.

  1. درختان می‌توانند به یکدیگر درباره خطر هشدار دهند

فرهنگ لغتی که در خانه دارم، «زبان» را چنین تعریف می‌کند: «سیستمی ساختاریافته برای ارتباط که انسان‌ها برای انتقال معنا از آن استفاده می‌کنند». اما در حالی که درختان صداهای قابل شنیدن تولید نمی‌کنند، همچنان قادرند مجموعه‌ای از پیام‌های مهم را برای بهبود جامعه خود منتقل کنند.

درختان آکاسیا در آفریقا می‌توانند گاز اتیلن تولید کنند تا به درختان اطراف هشدار دهند که برگ‌هایشان توسط زرافه‌های گرسنه مورد حمله قرار گرفته‌اند. درختان مجاور با دریافت این گاز، شروع به ترشح تانن‌های تلخ در برگ‌های خود می‌کنند تا از خود در برابر این مهاجمان گردن‌دراز محافظت کنند.

نزدیک‌تر به خانه، درختان نارون و کاج که مورد حمله کرم‌ها قرار گرفته‌اند، فرمون‌های خاصی را در هوا پخش می‌کنند تا زنبورهای انگلی را جذب کنند. این زنبورها، که دشمنان طبیعی کرم‌ها هستند، درون بدن آن‌ها تخم‌گذاری می‌کنند و پس از بیرون آمدن، طعمه را از درون می‌خورند. این استراتژی حساب‌شده، هرچند برای کرم‌ها ناخوشایند است، اما برای سلامت درختان بسیار سودمند است.

  2. درختان شبکه اجتماعی خودشان را دارند

امروزه اینترنت به ابزار اصلی تبادل اطلاعات میان انسان‌ها تبدیل شده است. اما درختان نیز با کمک شبکه‌ای زیرزمینی از قارچ‌ها، به شبکه‌ای شگفت‌انگیز دسترسی دارند که در آن منابع آماده اشتراک‌گذاری هستند. زمانی که سیستم‌های ریشه‌ای درختان به‌طور صمیمی و جدایی‌ناپذیر به هم متصل باشند، عملکرد آن‌ها به‌مراتب بهتر می‌شود.

در ازای دریافت منظم قندهای فتوسنتزی از درخت، قارچ‌های میکوریز نه‌تنها دسترسی به آب را از طریق شبکه‌های گسترده میسلیومی فراهم می‌کنند، بلکه میزان مواد مغذی ضروری مانند نیتروژن و فسفر را نیز افزایش می‌دهند تا درخت سالم بماند.

این قارچ‌ها همچنین به درختان کمک می‌کنند تا فلزات سنگین را فیلتر کرده و میکروارگانیسم‌های مضر را دفع کنند. آن‌ها حتی می‌توانند پیام‌هایی را بین درختان منتقل کنند؛ درست مانند شبکه‌های اجتماعی انسان‌ها. برای درختان، سیگنال‌های استرس منتقل می‌شود و منابع به اشتراک گذاشته می‌شوند – نقشی حیاتی در بقا و رشد آن‌ها.

  3. درختان مادر از فرزندان خود مراقبت می‌کنند

مادران در سال‌های اولیه زندگی ما، حضوری مقتدر و در عین حال آرامش‌بخش دارند؛ و همین ویژگی را می‌توان در مورد نهال‌های درختان نیز مشاهده کرد. بیشتر بلوط‌ها و آجیل‌های راش، مگر اینکه توسط پرندگان یا پستانداران جابه‌جا شوند، دقیقاً در همان جایی جوانه می‌زنند که افتاده‌اند یعنی زیر شاخه‌های مادران قدرتمندشان.

در سال‌های اولیه نهال‌ها، رشد آهسته کلید طول عمر درختی است. بنابراین درخت مادر، فرزندانش را در سایه نگه می‌دارد. برای مثال، در زیر درختان راش، تنها حدود 3٪ نور به کف جنگل می‌رسد؛ این موضوع باعث می‌شود نهال‌ها خیلی سریع رشد نکنند.

درخت مادر همچنین از طریق سیستم‌های ریشه‌ای متصل در زیر زمین با نهال‌های خود در تماس است. این اشتراک منابع حیاتی، راهی برای کمک به بقای نهال‌هاست. نهال‌ها باید منتظر بمانند تا زمانی که مادرشان بمیرد یا در طوفانی سقوط کند، بتوانند جای خالی او را در سایبان پر کنند.

 4. روند پیری درختان شبیه انسان‌هاست

در حالی که انسان‌ها پوست دارند، درختان نیز پوسته دارند و هر دو نقش محافظتی مشابهی ایفا می‌کنند. این لایه‌های بیرونی، مانعی فیزیکی هستند که از عملکردهای ظریف داخلی در برابر عوامل بیماری‌زای مهاجم محافظت می‌کنند.

ما روزانه پوست خود را می‌ریزیم تا آن را در بهترین حالت نگه داریم؛ درختان نیز به‌طور مداوم پوسته خود را می‌اندازند تا در مرحله رشد فعال محافظت شوند. اما بالاخره سن به سراغ همه می‌آید. همان‌طور که پوست انسان در نهایت افتاده و چروک می‌شود، پوست درخت نیز با افزایش سن چروکیده و شکاف‌دار می‌شود.

و در نهایت، یک شباهت دیگر: وقتی درختان به بلوغ کامل می‌رسند، رشد قدی آن‌ها متوقف شده و شروع به افزایش قطر می‌کنند – آشناست، نه؟ در این مرحله، شاخه‌های درخت شروع به افتادن می‌کنند و شکاف‌هایی در پوست ایجاد می‌شود که قارچ‌ها از طریق آن به چوب مرکزی حمله می‌کنند. اما حتی پس از مرگ درخت، بدن در حال پوسیدگی‌اش نقش مهمی در تغذیه نسل‌های بعدی ایفا می‌کند با آزاد کردن مواد مغذی در خاک و ایجاد زیستگاه برای گیاهان، قارچ‌ها و حیوانات.