زنگ هشدار جدی برای نظام آموزشی ایران

به گزارش پارسینه؛ در سال های اخیر، بسیاری از صاحب نظران و کارشناسان حوزه آموزش و یادگیری، نسبت به اُفت شاخص های آموزشی در کشورمان هشدار داده اند. در این راستا، بر اساس داده های آزمون های بین المللی تیمز و پرلز که هر 4 و 5 سال برگزار می شوند، ایران در میان کشورهای با عملکرد ضعیف در حوزه آموزشی و یادگیری قرار دارد.

داده های رسمی حاکی از این هستند که از هر 10 دانش‌آموز ایرانی، 4 دانش آموز به حداقل سطح یادگیری در خواندن، ریاضی و علوم دست پیدا نکرده اند و عملکرد ضعیفی دارند. همچنین بیش از 70 درصد از آن ها هم عملکردی پایین‌تر از متوسط جهانی داشته اند. یافته‌های یک گزارش دیگر که مدتی قبل منتشر شده اند نیز نشان می دهند که میانگین کشوری نمرات امتحانات نهایی دانش آموزان کشورمان در سال 1402 در رشته های تجربی، ریاضی، انسانی و معارف، به ترتیب: 11.23، 10.79، 8.75 و 10.56 بوده است.

این در حالی است که این میانگین در سال 1401 به ترتیب: 13.02، 12.64، 10.20 و 12.01 بوده است. به بیان ساده تر، هم از منظر بین‌المللی و هم داخلی، وضعیت نظام آموزشی و یادگیری در کشورمان مساعد نیست. موضوعی که به نظر می رسد 3 مولفه در شکل‌گیری آن نقشی مهم داشته اند.

اول اینکه به زعم برخی تحلیلگران، تشدید مشکلات اقتصادی در کشورمان در طی سال های اخیر سبب شده تا طیف های قابل توجهی از دانش آموزان و حتی خانواده ها، اولویت پیشین خود در امر یادگیری و آموزش را کنار بگذارند و بیش از همه معطوف به مسائل اقتصادی و تامین معاش خود باشند. این مساله سبب شده تا در حوزه آموزش و یادگیری شاهد اُفت در کشورمان باشیم.

در این میان، تضعیف چشم اندازهای مرتبط با این مساله که افراد این ایمان را داشته باشند با درس خواندن می‌توانند آینده ای روشن و درخشان را برای خود بسازند هم در بدتر شدن آمارهای مرتبط با نظام آموزشی و یادگیری در ایران بی‌تاثیر نبوده است.

نکته دوم اینکه برخی صاحب نظران حوزه آموزشی بر این باورند که نظام آموزشی کشورمان در رابطه با دانش‌آموزان و واقعیت های جدید، دچار نوعی تاخر تاریخی است. این بدان معناست که کارگزاران نظام آموزشی نسبتِ چندانی با واقعیت های جهان جدید و نمودهای عینی آن ندارند این در حالی است که نسل های جدید با سرعت قابل توجهی در حال ظهور هستند و عجین‌شدگی زیادی نیز با نمودهای جهان مدرن دارند. این مساله سبب شده تا نوعی شکاف میان کارگزاران نظام آموزشی کشور  و دانش آموزان ایجاد شود. معادله ای که از چشم اندازی کلان به نظام آموزشی ایران ضربه و خسارت می زند.

و در نهایت سوم اینکه برخی دیگر از کارشناسان نظام آموزشی معتقدند که تحولات پیش آمده در دوران پاندمی کرونا و تعطیلی های پیاپی و در نهایت آموزش از راه دور هم تا حد زیادی موجب اُفت تحصیلی و یادگیری دانش‌آموزان در کشورمان شده است.

حامیان این ایده از تاثیرات منفی این مضوع در سطح جهانی بر امر آموزش و یادگیری صحبت می کنند و معتقدند که این موضوع نمودهای عینی خود را در ایران هم به نمایش گذاشته است. با این همه، آنچه واضح است این نکته می باشد که کشورمان در حوزه آموزشی با چالش های جدی دست و پنجه نرم می کند و باید هر چه سریعتر فکری به حال بهبود آمارها و شاخص های مرتبط با حوزه آموزش و یادگیری در ایران کرد.