شکارچی شبانه‌ی اقیانوس؛ اختاپوس عظیم را بشناسید

به گزارش پارسینه و به نقل از timesofindia،   اختاپوس عظیم اقیانوس آرام، یک سفالوپود غول‌پیکر و هوشمند است که در آب‌های اقیانوس آرام زندگی می‌کند و مهارت‌های شگفت‌انگیز حل مسئله و سیستم منحصربه‌فرد 9 مغز خود را به نمایش می‌گذارد. این شکارچیان فرصت‌طلب شب‌ها به شکار می‌پردازند و با استفاده از زهر خود طعمه را از پا درمی‌آورند. با وجود اندازه‌ی بزرگشان، معمولاً نسبت به انسان‌ها غیرتهاجمی هستند، هرچند با تهدیدهایی مانند صید بی‌رویه و تخریب زیستگاه مواجه‌اند.

اختاپوس عظیم اقیانوس آرام (Enteroctopus dofleini)

این گونه بزرگ‌ترین و یکی از شگفت‌انگیزترین اختاپوس‌های جهان است. برخی نمونه‌ها می‌توانند تا نزدیک به 10 متر طول و بیش از 270 کیلوگرم وزن داشته باشند، در حالی که همچنان استادان استتار و مخفی‌کاری باقی می‌مانند. این سفالوپودهای بسیار هوشمند توانایی خارق‌العاده‌ای در حل مسئله دارند و با داشتن 9 مغز می‌توانند چندین کار را هم‌زمان با دقت بالا انجام دهند.

زیستگاه آن‌ها گستره‌ی وسیعی از اقیانوس آرام را شامل می‌شود: از ژاپن و کره تا کانادا، ایالات متحده و مکزیک، هم در آب‌های کم‌عمق و هم در اعماق دریا. فراتر از توانایی‌های جسمی، اختاپوس‌های عظیم مادرانی فداکار هستند که از ده‌ها هزار تخم تا زمان خروج نوزادان مراقبت می‌کنند. این ترکیب هوش، سازگاری و رفتار منحصربه‌فرد، آن‌ها را به یکی از شگفت‌انگیزترین و اسرارآمیزترین موجودات دریا تبدیل کرده است.

استادان شکار شبانه: اختاپوس عظیم چه می‌خورد؟

این اختاپوس‌ها شکارچیان فرصت‌طلبی هستند که رژیم غذایی متنوعی دارند: ماهی، خرچنگ، لابستر، صدف، میگو، اسکالوپ و حتی دیگر اختاپوس‌ها. گاهی مشاهده شده که کوسه‌های کوچک را نیز شکار می‌کنند. آن‌ها بیشتر شب‌ها با مخفی‌کاری شکار می‌کنند و برای سرعت ناگهانی از پیشرانش جت استفاده می‌کنند.

مکنده‌هایشان طعمه را محکم نگه می‌دارند و بزاق سمی آن را فلج می‌کند. پوسته‌های باقی‌مانده در اطراف لانه‌ها به شکل “توده‌های صدف” دیده می‌شوند که نشانه‌ای برای غواصان از محل زندگی آن‌هاست.

این اختاپوس‌ها در گستره‌ی وسیعی از اقیانوس آرام زندگی می‌کنند، از آب‌های ساحلی کم‌عمق تا عمق 1500 متری. تولیدمثل آن‌ها شگفت‌انگیز است: نرها با استفاده از بازوی ویژه‌ای به نام هکتوکوتیلوس اسپرم را به ماده منتقل می‌کنند. ماده‌ها اسپرم را ذخیره کرده و در پایان عمر خود ده‌ها یا صدها هزار تخم می‌گذارند و حدود شش ماه بدون غذا از آن‌ها مراقبت می‌کنند تا بیرون بیایند. پس از خروج نوزادان، ماده‌ی ضعیف‌شده معمولاً می‌میرد و چرخه‌ی زندگی کامل می‌شود. نوزادان تازه متولدشده مدتی به‌صورت پلانکتون شناورند و سپس در کف دریا مستقر می‌شوند و زندگی انفرادی و سازگار خود را آغاز می‌کنند. تنها بخش کوچکی از آن‌ها به بلوغ می‌رسند، اما آن‌هایی که زنده می‌مانند به شکارچیانی هوشمند و ماهر تبدیل می‌شوند.

نابغه‌های اقیانوس: هوش اختاپوس عظیم

اختاپوس‌های عظیم اقیانوس آرام از باهوش‌ترین بی‌مهرگان هستند و در مجموع 9 مغز دارند: یک مغز مرکزی در سر و یک مغز کوچک در هر بازو. این ساختار عصبی خارق‌العاده به آن‌ها امکان می‌دهد چندین کار را هم‌زمان انجام دهند؛ مانند باز کردن شیشه‌ها، حل کردن مازهای پیچیده، دستکاری اشیاء با دقت و عبور از شکاف‌های بسیار باریک.

هوش آن‌ها حتی شامل شناخت اجتماعی می‌شود؛ می‌توانند انسان‌های خاص را تشخیص دهند و حتی دیده شده که ماهی از ماهیگیران می‌دزدند. پژوهشی منتشرشده در مجله Frontiers نشان می‌دهد سفالوپودها انواع مختلفی از مغز دارند که به آن‌ها کمک می‌کند با رفتار، زیستگاه و شیوه‌ی زندگی خود سازگار شوند.

در اسارت، فعالیت‌های سرگرم‌کننده مانند جعبه‌های معما یا خوراکی‌های مخفی برای تحریک ذهنی ضروری است و توانایی‌های حل مسئله و سازگاری بالای آن‌ها را نشان می‌دهد.

سمی اما عمدتاً بی‌خطر: تعامل اختاپوس عظیم با انسان

با وجود اندازه‌ی بزرگشان که افسانه‌هایی مانند کراکن را الهام بخشیده، اختاپوس‌های عظیم اقیانوس آرام برای انسان‌ها خطرناک محسوب نمی‌شوند. آن‌ها زهر دارند، اما نسبت به گونه‌هایی مانند اختاپوس حلقه‌آبی بسیار خفیف‌تر است. معمولاً غیرتهاجمی‌اند مگر تحریک شوند، و گاز گرفتنشان به ندرت کشنده است اگر سریع درمان شود. مشاهده‌ی آن‌ها در زیستگاه طبیعی‌شان فرصتی نادر برای دیدن زندگی این غول‌های هوشمند و آرام فراهم می‌کند.

اگرچه در حال حاضر توسط اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) در دسته‌ی «کمترین نگرانی» قرار گرفته‌اند، اما با تهدیدهایی مانند صید بی‌رویه، آلودگی و تخریب زیستگاه مواجه‌اند. آن‌ها اغلب به‌طور تصادفی در تورهای خرچنگ و ماهی کاد گرفتار می‌شوند. رهاسازی سریع شانس بقای آن‌ها را افزایش می‌دهد، اما حفاظت از زیستگاه‌های دریایی و تشویق به شیوه‌های مسئولانه‌ی ماهیگیری برای حفظ این موجودات شگفت‌انگیز و باهوش برای نسل‌های آینده ضروری است.